تاریخچه زبان جاوا اسکریپت

جاوااسکریپت مسلما یکی از مهم‌ترین زبان‌های روز دنیاست. پیشرفت وب و جاوااسکریپت به جایی رسیده است که هرگز تصوّر نمی‌شد. ما در این مطلب به صورت خلاصه تاریخچه‌ی کوتاه جاوااسکریپت را بررسی می‌کنیم و می‌بینیم که چگونه پیشرفت کرد و به این‌جا رسید.

همه چیز از دهه‌ی ۹۰ میلادی شروع شد جاوااسکریپت طیّ ۶ ماه از می تا دسامبر ۱۹۹۵ ساخته شد. در آن زمان شرکت NetScape حضوری فعّال در دنیای جدید وب داشت. مرورگر این شرکت رقیب جدّی اوّلین مرورگر مشهور وب یعنی NCSA Mosaic بود. بسیاری از کسانی که جزء مؤسسان Netscape بودند، قبلاً در ساخت Mosaic .دست داشتند و حالا که مستقل شده بودند و بودجه‌ی کافی هم داشتند، به اندازه‌ی کافی آزادی داشتند که دنیای وب را رو به جلو برده و گسترش دهند. و این همان موضوعی بود که باعث تولّد جاوااسکریپت شد. NetScape به دنبال راهی برای پویاتر کردن صفحات وب بود. بنابراین آقای براندان ایچ (صاحب عکس زیر) را مأمور کرد تا یک زبان اسکریپتی کوچکبرای صفحات وب و دستکاری HTML بسازد. آن‌ها نمی‌خواستند این زبان فقط برای برنامه‌نویسان حرفه‌ای قابل استفاده باشد، بلکه مخاطبین این زبان طرّاحان بودند. زیرا آن زمان هنوز دنیای وب در ابتدای کار بود و HTML هم آن‌قدر ساده بود که غیر برنامه‌نویسان به راحتی بتوانند با آن کار کنند. به همین دلیل این زبان جدید که می‌خواست بخشی از مرورگر شود باید توسّط آن‌ها هم قابل استفاده می‌بود. این زبان Mocha نام گرفت. آقای ایچ می‌خواست زبانی مثل زبان Scheme برای مرورگر بسازد، زبان Scheme نسخه‌ای ساده شده از زبان Lisp بود که برای یادگیری و… بسیار مناسب بود. ولی وقت تنگ بود، او باید سریعاً یک نمونه‌ی اوّلیّه از این زبان را ارائه می‌داد. بنابراین به این فکر افتاد که به جای طرّاحی زبان Mocha یعنی یک زبان برنامه‌نویسی کاملاً جدید، آن را براساس زبان جاوا بسازد. البته زبان جاوا هم بزرگ بود و وقت هم نبود. در نهایت زبان Mocha ساخته شد، ولی شباهتی به زبان Scheme نداشت. تا حدّی شبیه جاوای پویا بود، ولی تفاوت‌های بسیار بزرگی با جاوا داشت. چیزی شبیه Schema ناقص بود با ظاهری شبیه جاوا. بالأخره نمونه‌ی اوّلیّه‌ی زبان Mocha در ماه می ۱۹۹۵ روی مرورگر Netscape پیاده‌سازی شد. چیزی نگذشت که نام این زبان به LiveScript تغییر کرد. در دسامبر سال ۱۹۹۵ طیّ قرار دادی بین شرکت Netscape و Sun نام این زبان به JavaScript تغییر کرد. البته برای شرکت Sun هم سخت بود که زبانی را به عنوان همنشین جاوا بپذیرد که تفاوت‌های بسیار بزرگی با آن داشت. مایکروسافت هم برای اینکه از قافله عقب نماند و مرورگرش یعنی Internet Explorer در رقابت با مرورگر Netscape Navigator شکست نخورد، او هم جاوااسکریپت را پیاده‌سازی کرد و به خاطر مسائل قانونی و عدم امکان استفاده از کلمه‌ی جاوا نام آن را JScript گذاشت. البته تفاوت JScript و جاوااسکریپت فقط منتهی به نام نمی‌شد و تفاوت‌های کوچک دیگری نیز داشتند. اوّلین نسخه‌ی JScript در سال ۱۹۹۶ روی مرورگر Internet Explorer 3 پیاده‌سازی شد.

در سال ۱۹۹۶ آقای ایچ دوباره شروع به نوشتن موتور جاوااسکریپت جدیدی برای مرورگر Netscape کرد، موتور جاوااسکریپت قبلی که Mocha نام داشت، به دلیل عجله در پیاده‌سازی مشکلاتی داشت و باید از اوّل ساخته می‌شد. این موتور جاوااسکریپت جدید SpiderMonkeyy نام گرفت. در حال حاضر نیز اسم موتور جاوااسکریپت مرورگر فایرفاکس SpiderMonkey است.

تا سال‌ها بعدJScript و SpiderMonkey دو موتور اصلی جاوااسکریپت دنیا بودند. بعضی از قابلیّت‌هایی که این دو موتور پیاده‌سازی کرده بودند با هم سازگار نبودند و باید تعریف می‌شد که کدام قابلیّت‌ها باید جزء وب باشند.